Onderwerp: OEROL, OEROL 2008

19 Juni 2008

Gleone Gloede door Tryater

   
Door Mieke Kreunen met foto's van Henry Krul en Mieke Kreunen (klik voor vergroting)

Regisseur Ira Judkovskaja maakt haar debuut bij theatergezelschap Tryater op Oerol met een bewerking van John Steinbecks Burning Bright, die geheel in het Fries wordt gespeeld. Thema van deze voorstelling is de kinderloosheid van een echtpaar waarvan Joe Saul, de wat oudere man, onvruchtbaar is en zijn vrouw Moreen een manier zoekt om haar geliefde de zoon te schenken waarnaar hij zo verlangt. In haar ultieme poging haar eeuwige trouw aan haar echtgenoot te bezegelen met een nakomeling besluit ze hem ontrouw te zijn. Een even gepassioneerd als riskant besluit.

Er zijn drie situaties waarin Judkovskaja het thema uitwerkt: in het circus, in het boerenbestaan en bij het schippersvolk. In alle drie de situaties zijn er naast de man en vrouw twee andere rollen die ingevuld worden: Victor de viriele man die bij haar het kind verwerkt en Ed, de vriend en collega die haar dillemma en liefde kent en haar waarschuwt voor de mogelijke gevolgen.

Op de achtergrond, als een soort levend decor, zijn voortdurend vijf grijze mannen in beeld. Mogelijk de beeldtenissen van de mannelijke suprematie die van groot belang is om de familie in stand en in leven te houden of misschien wel schimmen van voorouders die erop toezien dat het geslacht zich voorplant.

Het feit dat het geheel in het Fries gespeeld wordt is wel een handicap voor de niet-Friezen, zeker in het eerste deel dat in het circus speelt omdat het op dat moment nog zo licht is dat de ondertiteling nog niet te lezen valt. Van een stoomkursus Fries die van te voren gegeven wordt aan het publiek krijgt de toeschouwer jammer genoeg niet die kennis van het Fries die nodig is om de nuances van de tekst goed te kunnen volgen. Het is aan het fantastische spel van de acteurs te danken dat desondanks het stuk toch behoorlijk goed te volgen is.

Steeds een laagje dieper dringen we door in het dillema en in de passie die er aan ten grondslag ligt. Steeds ingewikkelder wordt het voor de vrouw om haar integriteit te behouden in de wirwar van zinnelijke liefde en spirituele verbondenheid. Steeds duidelijker tekenen de emoties zich af tegen de avondlucht onder aan de dijk en op het water.

Een prachtige voorstelling met een universeel thema dat op een mooie gestilleerde manier is uitgewerkt waarbij ook de lokatie optimaal wordt gebruikt met name in het tweede en derde deel van het stuk. Hoe adembenemend mooi kan het zijn om tussen twee panelen door een blik te werpen op het spel op een zandwal tegen de Terschellinger avondlucht of vanaf de basaltblokken op een podium in het water.