Onderwerp: MUZIEK, JAZZ
3 Mei 2007
ZENG! HAN BENNINK 65!
Tekst en beeld van Louis Obbens (klik voor vergroting)
21 april 2007, BIMHUIS
Gelijk de ‘oude’ meester, improvisator en vernieuwer, op de ‘wereldse’ voetbalvelden , vierde Han Bennink (Zaandam, 17/04/42) op 21 april 2007 zijn kroonjaar. Daar waar J.C. (25/04/47) groteske media-aandacht krijgt was ook de relatief overweldigende aandacht voor H.B. van met name de schrijvende media alsmede zijn party in het BIMHUIS veelzeggend. Waarbij aangetekend dat het voetbalidool, zijn actieve periode allang heeft afgesloten en slechts onnavolgbaar als analyticus het brede publiek bedient. Han Bennink,vernieuwend maar ook controversieel muzikant, slagwerker en beeldend kunstenaar, is echter nog ‘full in swing’.
In het bomvolle en al tijden uitverkochte BIMHUIS, werd z’n verjaardag, onder de titel ‘ZENG! HAN BENNINK 65!’ (Zeng is oud Zaans voor klap of slag), op integrale wijze gevierd. Naast een drie uur durende muzikale happening was ook de aankleding door middel van het toegangsbewijs, reisimpressies en een buffet geheel gewijd aan Ethiopië. Bennink had programmatisch gekozen voor een brede opzet met een centrale rol voor het ICP (Instant Composeurs Pool) Orchestra en daarnaast combinaties van muzikanten die zowel in kleinere bezettingen als in aanvulling op het ICP collectief concerteerden. Geheel in lijn met Benninks opvatting, was het programma ook voor hem in de uitwerking onvoorspelbaar, oorspronkelijk en uitdagend. Niet in de laatste plaats door te kiezen voor samenstellingen en bezettingen welke niet eerder hadden plaatsgevonden.
Het leidt te ver en het vraagt te veel om het totale optreden in zijn geheel te verslaan. Maar ook de noodzaak ontbreekt. Niet alleen werd het optreden volledig op beeld vastgelegd, maar de veelheid aan muzikale concepten, samenstellingen, sferen en emoties maakt achteraf terugluisteren tot een must!
De meester zelf nam, in een tropenpak, plaats achter een drumkit bestaande uit snaredrum, bassdrum, twee trommels, een hi-hat en 2 cymbals. Het leek erop alsof Bennink een compromis heeft bereikt tussen de periode waarin bijna alles verheven werd tot klankmiddel, inclusief de theatrale uitingsvormen, en de effectieve kaalheid van de basale snaredrum.
Tijdens het optreden rafelde het ICP Orchestra ondermeer klassieke Amerikaanse composities uiteen. Bouwde het op ingenieuze wijze weer op en voegde daar elementen uit de hedendaagse Europese geïmproviseerde muziek aan toe. Hierbij werd een ontegenzeggelijk breed scala aan muzikale stromingen gebruikt van moderne klassieke muziek tot Free Jazz. Het ICP (in uitgedunde of uitgedijde vorm) interpreteerde voor de pauze twee composities van de pianist Herbie Nichols (House Party Starting en Change of Season) en een stuk van Duke Ellington (Happy Go Lucky Local). De sterke composities gingen weergaloos over in vrije improvisaties, klassieke swing, minimalistische pianosolo’s, ballroommuziek, blues en wat al niet meer zei. Dit met een hoog interactiegehalte in steeds wisselende klankkleuren en tempo’s. Na de pauze speelde het ICP composities van Ives, Ellington, Carmichael en Mengelberg. Waarbij een superbe melancholieke solo van Michael Moore, waar de eenzaamheid van afdroop, en de schurende onnavolgbare freejazz-exercitie als onderdeel van een soort van New Orleans saus la Mengelberg, het cliché parel verdiende.
Naast het ICP viel er nog veel meer waar te nemen en te beleven. Zo was ondermeer de eerste samenwerking tussen gitarist Terrie Ex, Peter Brötzmann en het Stringtrio te zien. Ex bespeelde op onorthodoxe wijze zijn afgeroste gitaar en dit leidde in combinatie met Brötzmann tot een soort van ’impropunk’, ondersteund door een stevige rockbeat uitmondend in een totale orgie van geweld. Het samenspel van Ex met het Stringtrio waarin hij nu weer eens percussief de gitaar gebruikte begon onheilspellend rustig met een constant op de loer liggende dreiging van totale anarchie. En die kwam&hellip. Bewapend met een schroevendraaier, mishandelde Ex, bijna gitaar en de oren van het publiek. Dit terwijl de strijkers schijnbaar in het gelid bleven. De introductie van Bennink “fasten your seatbelts” bleek achteraf een understatement.
De Britse sopraansaxofonist Evan Parker schitterde vooral in zijn eerste samenwerking met de ICP strijkers. De zware dramatisch en complex vormgegeven compositie leidde na een collectieve improvisatie in een virtuoze solo.
Han Bennink zelf startte het concert met een enorme ‘zeng’ dat het publiek deed opschrikken en gereed maakte voor zijn solistisch optreden. Hierbij improviseerde hij op vermakelijke wijze met tapdanseres Marije Nie. Benninks spel gedurende het meeslepende en veel van het publiek vragende concert was fantasievol, bij vlagen swingend, vol wendingen maar altijd in dienst van het collectief, in welke vorm dan ook.
Han Bennink - website
ZENG! HAN BENNINK 65 bestond uit:
Thomas Heberer-trompet, Wolter Wierbos-trombone, Michael Moore-altsax, klarinet, Ab Baars-tenorsax, klarinet, Tobias Delius-tenorsax, klarinet, Mischa Mengelberg-piano, Mary Oliver-altviool, Tristan Honsinger-cello, Ernst Glerum-bas, Han Bennink-drums,Evan Parker-sopraansax, tenorsax, Peter Brötzmann- tenorsax, Guus Janssen-piano, Simon Toldam Rosengren-piano, Terrie Ex-gitaar, DJ Jules Deelder.
Programma:
1. Solo Han Bennink
2. Evan Parker en String Trio
3. Clarinet 4tet
4. 3 Pianists + Han Bennink
5. Terrie Ex, Han Bennink en Peter Brötzmann
6. ICP Orchestra
Pauze
1. Thomas Heberer, Wolter Wierbos, Evan Parker, Han Bennink
2. String Trio, Ab Baars en Terrie Ex
3. Peter Brötzmann, Guus Janssen en Han Ebbink
4. Mary Oliver, Michael Moore, Simon Toldam, Tristan Honsinger
5. ICP Orchestra
Aansluitend: Deelder Draait